| دوفصلنامه تخصصی شهر و معماری بومی - دانشگاه یزد |
دوره 3، شماره 3، پاییز 1392، صفحه 19-33 
اصل مقاله (525 K)
| | نوع مقاله: مقاله پژوهشی | | نویسندگان | |
رضا نوروزی
| | دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مینودشت، گروه معماری، مینودشت، ایران. | | چکیده | در
چند دهه اخیر با افزایش جمعیت کشور، روند پایهریزی و احداث پروژههای
مسکونی در سطح گستردهای فزونی گرفته است. تا زمانیکه از مصالح غیر بومی
استفاده شود، سراسیمه به علل نامشخص، الگوهای سازماندهی کالبدی فضایی
وارداتی (غالباً غربی) نیز بکار برده خواهد شد. در حالیکه به عقیده خود
صاحبنظران غربی، معماریشان از عوارض آشفتگی و یکنواختی محیطی بینصیب
نمانده است. بنابراین کشور ما نیز از این عوارض بی نصیب نخواهد ماند.
پژوهشهای بیشماری نیز در اکثر نشریات داخلی متعهد و دلسوز وجود دارد که به
نوعی بیان کننده شناسایی شدن این مسأله است؛ ولی ظاهراً بیشتر به جزییات
ماجرا میپردازند. آثار برجای مانده از گذشته معماریمان حاکی از تجربه
عملی و غنا در خلق مجموعههای معماری و شهرسازی موفق با ایجاد حس تعلق به
مکان بوده است . از درسهایی که در این راستا از آن میتوان گرفت توجه به
فاصله گذاری مناسب بین اجزاء و همچنین ارائه ترکیبهای کالبدی هدفمندی است
که به آن مقولة «مفصل» میگوییم. این مقوله به حدی جامع و فراگیر است که
توجه بدان آموزههای ارزشمندی را در زمینههای مختلف معماری و شهرسازی به
بار خواهد آورد و لازم است که توجه بیشتری بدان شود. اگرچه تحقیقات مدوّن و
قابل استنادی در این زمینه وجود ندارد؛ اما سخنان پراکندهای در مورد نقش و
تأثیر توجه به این موضوع را در آراء نویسندگان بنام این حوزه میتوان یافت
که از آنها در این مقاله استفاده شده است.
هدف این مقاله بیشتر بررسی مفهومی و تفحص در انواع مفصل در حوزه معماری
است. دیده شده است که بطور ناصحیح فضای مفصلی با فضاهای دیگری همچون فضای
ورودی، ارتباطی و انتقالی هم معنی قلمداد شده است. بنابراین لازم بنظر می
رسد تا به ریشهیابی این واژهها پرداخته شود . اگرچه در ظاهر واژههای
مفصل و مفصلبندی مشابه یکدیگرند؛ اما در واقع دو مفهوم کاملاً متفاوتند.
با روشن شدن مفهوم مفصل بر ما آشکار میشود که این مفهوم حدّ فاصلی در
رابطة دو چیز است که فقط به منظور فاصلهگذاری، بنوعی کنار هم قرار گرفته
شده است. بنابراین ترکیب بین اجزا در مفصلبندی تا دو حد همبستگی تا
پیوستگی پیش میرود. استفاده ی استعارهای از این مفهوم در معماری به
اشکال مختلفی امکانپذیر است؛ بطوریکه میتوان از انواع آن در حوزه
کارکردی به مفاصل «دسترسی»، «ورودی-خروجی» و «پروخالی» و در حوزه ساختی از
مفاصل «مصالح» و «سازهای» نام برد. |
|
|
|
|
|
|
|
|
لینک دریافت مقاله:
http://smb.yazd.ac.ir/article_236_77.html